| 1 |
Hulaj, Florencja, światowładna pani!  |
| |
Skrzydłami bijesz po świata połaci, |
| |
A imię twoje głośne jest w otchłani. |
| 4 |
Pośród złoczyńców aż pięciu spółbraci |
| |
Znalazłem; przeto we mnie wstyd się burzy, |
| |
A chwały twojej to nie ubogaci. |
| 7 |
Jeżeli prawdę sen przedranny wróży, |
| |
Rychło na sobie poczujesz dłoń kata, |
| |
Którym, śród innych, Prato ci posłuży. |
| 10 |
A nie za wczesna będzie to zapłata!... |
| |
Niechże się dzieje, jako napisano; |
| |
Rad bym już widział, bo mi biegną lata. |
| 13 |
W górę wracamy opoczystą ścianą |
| |
Po węgłach; Wódz wprzód, a ja za nim wchodzę |
| |
Na schody, ręką wsparty ukochaną. |
| 16 |
A potem dalej po samotnej drodze, |
| |
Pomiędzy szkarpy i szczerby przełęczy, |
| |
Gdzie ręka pomoc musi dawać nodze. |
| 19 |
Męczył się duch mój i dziś jeszcze męczy, |
| |
Gdy wspomni, com tam w dolnym widział żłobie; |
| |
Więc umysł dzierżę w mocniejszej obręczy, |
| 22 |
Aby się cnotą rządził w każdej dobie, |
| |
A mając dobro z gwiazd lub nieb wyroku, |
| |
By tego dobra nie zajrzał sam sobie. |
| 25 |
Jak wczasujący rolnik w porze roku, |
| |
Kiedy płaneta, co blask ziemi nieci, |
| |
Dłużej nam swego użycza widoku, |
| 28 |
Gdy, w miejsce muszek, ćma komarów zleci, |
| |
Z pagórka patrzy w pola i winnice, |
| |
A śród nich mrowie świętojanków świeci — |
| 31 |
Tak roziskrzoną ujrzałem ciemnicę |
| |
Ósmego dołu przepastnej gardzieli, |
| |
Z miejsca, skąd mogłem w jar posłać źrenice. |
| 34 |
Jak prorok, co miał w niedźwiedziach mścicieli, |
| |
Widział w powietrzu wóz Elijaszowy |
| |
Z końmi lecący w górę, cały w bieli, |
| 37 |
Aż nic rozróżnić nie mógł, wzniósłszy głowy, |
| |
Prócz samotnego, wiotkiego płomyka, |
| |
Który mknął w górę, jak obłoczek płowy — |
| 40 |
Tak migotała jaru szyja dzika; |
| |
Nie znać, co kryją ogniste osłony, |
| |
A każda sobą zasnuła grzesznika. |
| 43 |
Stałem na moście tak w dół przechylony, |
| |
Że gdybym nie był trzymał się krawędzi, |
| |
To spadłbym w przepaść, nawet nietrącony. |
| 46 |
Rzekł Wódz mój, widząc, jaka chęć mię pędzi: |
| |
„Płomiennym duchy są odziane strojem, |
| |
Każda się mara w ogniu własnym swędzi". |
| 49 |
„Pewność mam — rzekę — w utwierdzeniu twojem, |
| |
Że tak być musi, zrozumiałem ja ci |
| |
I chciałem spytać: kogo swym zawojem |
| 52 |
Otula płomień, co w górnej połaci |
| |
Jest rozszczepiony, jakby bił ze stosu, |
| |
Który tebańskich obu schłonął braci?" |
| 55 |
„Ulisses tutaj gore — rzekł — od losu |
| |
Skazan z Diomedem na wspólne cierpienie, |
| |
Jak był wspólnikiem do zdrady i ciosu. |
| 58 |
Jęk im wyciska Trojan omamienie |
| |
I brama, koniem udanym zdobyta, |
| |
Skąd wyszło Rzymian szlachetne nasienie. |
| 61 |
Tu płaczą zdrady, przez którą zabita |
| |
Jeszcze Achilla skarży Dejdamija; |
| |
Za Palladionu rapt cierpią do syta". |
| 64 |
„Jeśli z płomienia, który ich spowija, |
| |
Wolno im mówić, Mistrzu, proszę mile, |
| |
Chętna-li prośbie mej łaskawość czyja, |
| 67 |
Racz się zatrzymać jeszcze małą chwilę, |
| |
Aż tu podejdzie pochodnia dwurożna; |
| |
Patrz, z ciekawości już cały się chylę". |
| 70 |
A on mi na to: „Prośba twa niezdrożna, |
| |
Owszem chwalebna, też ci jej nie ganię; |
| |
Lecz milcz, odzywać się tobie nie można. |
| 73 |
Zgadłem twe chęci, wyłuszczę żądanie. |
| |
To Grecy: przyjąć gotowi by dumnie |
| |
I pogardliwie twoje odezwanie". |
| 76 |
Więc gdy tak blisko płomień podszedł ku mnie, |
| |
Że doń przemówić stosownym się zdało, |
| |
Te słowa posłał ognistej kolumnie: |
| 79 |
„Wy, których pożar w jedno ubrał ciało, |
| |
Jeślim zasłużył się — skromnie powiadał — |
| |
Jeślim zasłużył się wielce lub mało, |
| 82 |
Kiedym dostojne o was rymy składał, |
| |
Stójcie; a jeden podejdź do kamienia |
| |
I mów, gdzieś błądził i gdzie życie stradał?" |
| 85 |
Tedy róg wyższy starego płomienia |
| |
Poszepce i swym szczytem zamigota |
| |
Jak płomień świecy z wiatrowego tchnienia. |
| 88 |
A jasny kiścień tam i sam się miota, |
| |
Jakby to język ludzki przezeń gadał, |
| |
Aż wyszły słowa z ognistego knota: |
| 91 |
„Gdym był od Cyrcy wrócił, gdziem postradał |
| |
Wolność, w pobliżu Gaety więziony, |
| |
Eneasz imię to grodowi nadał, |
| 94 |
Nie mógł powstrzymać syn mój ulubiony |
| |
Ni cześć starego ojca, ni miłości |
| |
Powinność, niegdyś szczęście lubej żony, |
| 97 |
Nie mogły zdusić we mnie ciekawości |
| |
Zajrzenia w świata roboty misterne, |
| |
Poznania błędów ludzkich i dzielności. |
| 100 |
Więc na głębokie morze, na niezmierne |
| |
W jednej się puszczam łodzi; druhów grono |
| |
Ze mną, do końca posłuszne i wierne. |
| 103 |
Aż po Hiszpanię brzeg podwójną stroną |
| |
Zwiedzam; więc Marok, Sardynię i mnogą |
| |
Wysp rzeszę, jednym morzem otoczoną. |
| 106 |
W starość my wszyscy zaszli żmudną drogą, |
| |
Nimeśmy w owe cieśnie się dostali, |
| |
Które Herkules piętnował przestrogą, |
| 109 |
Aby nie ważył się człowiek pójść dalej; |
| |
Po stronie prawej została Sewila, |
| |
A Ceuta z lewej szarzała na fali. |
| 112 |
»Bracia! — mówiłem — śród hazardów tyła |
| |
Zaszli na świata podwieczorne skraje, |
| |
Skoro wam jeszcze bodaj jedna chwila |
| 115 |
W zmysłów czuwaniu przed śmiercią zostaje, |
| |
Nie żmudźcie duszę wydobyć z ciemnoty, |
| |
Za słońcem idąc w niemieszkane kraje. |
| 118 |
Zważcie plemienia waszego przymioty; |
| |
Nie przeznaczono wam żyć, jak zwierzęta, |
| |
Lecz poszukiwać i wiedzy, i cnoty«. |
| 121 |
A w mej gromadce ta lekka zachęta |
| |
Takie pragnienie podróży zapali, |
| |
Że się w porywie na nic zapamięta. |
| 124 |
Ku wschodowi-śmy rufę obracali, |
| |
Prąc skrzydła wioseł na jazdę szaloną |
| |
I ciągle w lewo przybierając fali. |
| 127 |
Już wszystkie gwiazdy południową stroną |
| |
Były nam widne; nasze zaś tak nisko |
| |
Zeszły, iż zdało się, że w morzu toną. |
| 130 |
Po pięćkroć dołem księżyca kolisko |
| |
Blask uszczuplało od czasu, jak nawa |
| |
Zapędziła się w groźne topielisko. |
| 133 |
Gdy zaś się góra ukazała bława |
| |
Od odległości, postaci niezwykłej, |
| |
Jak w reszcie ziemi widzieć się nie dawa, |
| 136 |
Z krótkiej uciechy prędko łzy wynikły, |
| |
Bo przypadł wicher od nowego lądu, |
| |
Aż pękł pod ciosem dziób okrętu nikły. |
| 139 |
Trzykroć go strącał wir pełnego prądu, |
| |
Raz czwarty fala rufę w pion wyparła; |
| |
Dziób pornął na dół i z przeznaczeń Sądu |
| 142 |
Toń się nad nami wieczyście zawarła". |
